تجارت الکترونیک در ایران فرصت ها و آینده پیش رو
تجارت الکترونیک در ایران قطعا محرک بخش های دیگر در حوزه های فنی مهندسی ، تولید و بازرگانی خواهد بود و با توجه به مشخصه مهم این سرویس که مباحث فرامرزی آن می باشد می تواند به موتور محرک توسعه صادرات کشور تبدیل شود و تولید کنندگان کشور را به بازاری حداقل با جمعیت بیش از 500 میلیون نفر در منطقه متصل کند.
در این یادادشت به تشریح مزایای توسعه تجارت الکترونیک در ایران و ظرفیت های آن در دهه جاری می پردازیم
خبرآی سی تی – تجارت الکترونیک در ایران فرصت ها و آینده پیش رو – دهه جاری میلادی به اعتقاد صاحب نظران حوزه اقتصاد دهه رشد تجارت الکترونیک و توسعه شبکه های توزیع مویرگی خواهد بود. در کنار پیش بینی صاحب نظرات اقتصادی و سرمایه گذاری شرکت های و غول های بزرگ فناوری اطلاعات نیز در حال تجهیز خود به تکنولوژی های پیشرفته جهت حضور جدی در این بازار بزرگ رقابتی در دنیا هستند. امروز دنیا در حال گذشت از نسل دوم وب یا همان Social Web می باشد و سرعت رشد فناوری های نوین در حوزه نرم افزار آرام آرام دنیا را به حوزه نسل های 3 و 4 وب یا Semantic Web و WOT می برد. ما در آینده نه چندان دور شاهد عصری خواهیم بود که ماشین ها با فهم بهتر از محیط به خلق بازار می پردازند. شاید حتی ایده پردازی و توید محصول کنند و در کنار ایده های خود بازار هدف را هم شناسایی کنند و به بازاریابی و فروش بپردازند. در روزگاری که ماشین ها مداخلات انسانی را به حداقل می رسانند. تیم برنرز لی ، مخترع شبکه جهانی وب ، آینده وب را اینگونه تصور می کند :گستره اطلاعات قابل خواندن توسط ماشین و خدمات خودکار که وب را بسیار فراتر از توانایی های فعلی تقویت می کند.
این نه یک توصیف هالیودی از جهان است، بلکه یک توصیفی از رشد فزاینده تکنولوژی در عصر حاضر است که در حال جابجایی مرزهای دانش و ایجاد راه های ارتباطی موثر تر با حجم انبوهی از اطلاعات تولید شده در عصر اینترنت با هدف بهبود روابط بین انسان ها است. قطعا به زودی تغییرات شگرف در دنیای پیرامونی خود را به دلیل توسعه روزافزون تکنولوژی های مربوط به اینترنت خواهیم دید.
اما در عصر آینده والبته آینده ای که در یک قدمی آن ایستاده ایم و خیلی دور از انتظار نیست ما در کدام بخش از صحنه تکنولوژی دنیا قرارداریم؟ اگر این فرضیه را که دهه جدید عصر تجارت الکترونیک و توزیع مویرگی هست را قبول کنیم باید پرسید به عنوان یک نهاد پستی دولتی تا چه میزان خود را برای ورود به این عرصه و جا نماندن از رقبای دانش محور آماده کرده ایم ؟
بگذارید به آمار هم یک نگاهی بیندازیم.
باید گفت سهم اقتصاد دیجیتال در تولید ناخالص دنیا در سال 2016 برابر با 15.5 درصد بوده است و این سهم هم اکنون به 25 درصد رسیده است. و پیش بینی می گردد تا 5 سال آینده 30 درصد تولید ناخالص دنیا سهم اقتصاد دیجیتال باشد. و نکته پراهمیت این است که براساس آمار بین المللی سرعت رضد اقتصاد دیجیتال نسبت به سایر بخش های اقتصادی حداقل 2.5 برابر می باشد. اما آمار در ایران از واقعیت دیگری خبر می دهد . متاسفانه در سال 92 سهم اقتصاد دیجیتال در ایران 2.6 درصد بوده است که این رقم در پایان سال 98 به 6.5 درصد افزایش یافته و پیش بینی می شود براساس برنامه جامع تا سال 1404 این سهم به 10 درصد ارتقا یابد.
و در کنار این آمار عجیب نیم نگاهی هم به وضعیت زیست محیطی و مشکلات موجود در کشور در حوزه آب داشته باشیم. مشکلاتی که در برخی از استان ها از جمله استان اصفهان باعث از دست رفتن بخش وسیعی از فرصت های شغلی در حوزه ها مختلف کشاورزی و صنعت شده است.
می توان گفت یکی از مهترین محورهای توسعه کشور در سال های پیش رو با توجه به روند جهانی ان توسعه اقتصاد دیجیتال در خواهد بود و یکی از سرویس های بسیار موثر در توسعه اقتصاد دیجیتال می تواند توسعه تجارت الکترونیک در ایران با همه ابعاد آن باشد.
تجارت الکترونیک یک موضوع میان بخشی است. سرویسی است که به کسب وکارهای مختلف جهت ارائه راه کارهای فروش اینترنتی به مشتریان درون مرزی و برون مرزی ارائه می شود. این سرویس می تواند در کنار خود بخش های مهم دیگر را به حرکت در بیاورد و در توسعه اقتصاد و ایجاد فرصت های شغلی پایدار موثر واقع گردد. توسعه تجارت الکترونیک در ایران قطعا محرک بخش های دیگر در حوزه های فنی مهندسی ، تولید و بازرگانی خواهد بود و با توجه به مشخصه مهم این سرویس که مباحث فرامرزی آن می باشد می تواند به موتور محرک توسعه صادرات کشور تبدیل شود و تولید کنندگان کشور را به بازاری حداقل با جمعیت بیش از 500 میلیون نفر در منطقه متصل کند.
حال چه باید کرد ؟
در کوتاه مدت برای اولین اقدام می بایست اکوسیستم کسب و کار را ایجاد کرد و پست را در اولین فرصت تبدیل به بازیگر اصلی این اکو سیستم در کشور به خصوص در حوزه لجستیک کنیم. و برای تبدیل شدن به محور این اکو سیستم پست باید به یک بازیگر کلیدی در تسهیل گری قوانین ، مانع زدایی ها و پشتیبانی از کسب و کار ها در حوزه تخصصی خود یعنی لجستیک داخلی و فرامرزی تبدیل شود.
باید عنوان کرد یک اکو سیستم سالم به همه جوانب و نیازهای توسعه اشتغال ، می پردازد. در حوزه های مختلف از جمله قانون گذاری، اجرای قانون ، سرمایه گذاری ، آموزش ، ترویج و فرهنگ سازی ، مشاوره ، و سایر بخش ها.
قطعا برای ایجاد کسب و کارها در ابعاد یونیکورن (استارتاپ های با ارزش بیش از یک میلیارد دلار) نیاز به بازارهای بین المللی هست. این مورد یعنی ارتباط موثر با کشورهای همسایه نیز از مهمترین شاخص های اکوسیستم می باشد که باید شرکت ملی به صورت جدی به آن بپردازد.
در کنار این اقدامات مباحث زیرساختی دیگری را هم می توان با استفاده از ظرفیت های پروژه شتابدهی در استان ها دنبال کرد. مباحثی از جمله مدارس کسب و کار ویژه تجارت الکترونیک و لجستیک کلینیک های حرفه ای کسب و کار که از طریق ارائه مشاوره ها و یا کوچینگ حرفه ای می توانند نقش موثری در به ثمر رسیدن پروژه ها و ایده های مختلف داشته باشد.
قطعا ورود آگاهانه شرکت ملی پست به مباحثی همچون تحول دیجیتال و شتابدهی و همچنین تاسیس پارک های تخصصی تجارت الکترونیک و لجستیک می تواند پست را به بازیگر اصلی تجارت الکترونیک در ایران و لجستیک تبدیل کند. خاطرمان باشد آینده از آن بازیگران اصلی سرویس ها و تکنولوژی ها می باشد و منتظر کسی نمی ماند.
مهدی گمرکی کارشناس و مشاور تجارت الکترونیک