راهکارهای تأمین نقدینگی کسب‌وکارها در دوران تورم با کمترین بهره؛ تجربه‌های جهانی ویژه استارتاپ‌ها

راهکارهای تأمین نقدینگی کسب‌وکارها در سال‌های پرالتهاب اقتصادی چیست ؟ یکی از سخت‌ترین چالش‌های پیش‌روی کسب‌وکارها و استارتاپ‌ها، تأمین نقدینگی در دوران تورم است. تورم نه‌تنها قدرت خرید مشتریان را کاهش می‌دهد، بلکه هزینه‌های تولید، منابع انسانی، فناوری، بازاریابی و حتی عملیات روزانه را افزایش می‌دهد. در چنین شرایطی، شناسایی روش‌های تأمین مالی با بهره کم یا حتی بدون بهره به‌معنای نجات و ادامه مسیر رشد استارتاپ محسوب می‌شود.

در این مقاله در خبر ICT ، با بررسی تجربه‌های موفق بین‌المللی در کشورهای مختلف مثل آلمان، سنگاپور، آمریکا، کانادا، هلند و کره‌جنوبی، بهترین مدل‌های تأمین نقدینگی برای استارتاپ‌ها را معرفی می‌کنیم. این راهکارها هم برای شروع یک کسب‌وکار جدید و هم برای توسعه و مقیاس‌پذیری مناسب هستند.

۱. تأمین مالی مبتنی بر درآمد آینده (Revenue-Based Financing)

یکی از روش‌های نوآورانه که در دنیا به‌سرعت در حال گسترش است، مدل تأمین مالی مبتنی بر درآمد آینده یا RBF است. این روش برخلاف وام‌های بانکی سنتی، به بهره سنگین و وثیقه‌های سنگین وابسته نیست.

در این مدل، استارتاپ ابتدا سرمایه موردنیاز خود را دریافت می‌کند و سپس به‌جای پرداخت قسط ثابت، درصد کوچکی از درآمد ماهانه را بازمی‌پردازد. یعنی اگر فروش کمتر باشد، بازپرداخت کمتر است.

مزایا

• بدون بهره یا با کارمزد ثابت بسیار پایین

• بازپرداخت پویا و وابسته به فروش

• مناسب برای استارتاپ‌های SaaS، فروش آنلاین و کسب‌وکارهای تکرارپذیر

• بدون نیاز به وثیقه سنگین

• کاهش فشار نقدینگی در دوران رکود یا تورم

۲. وام‌های کم‌بهره دولتی–خصوصی (Co-Funding)

این مدل در کشورهایی مانند آلمان (بانک توسعه KfW) بسیار موفق عمل کرده است. شیوه کار به این صورت است که دولت بخشی از سرمایه یا ضمانت را تأمین می‌کند و بانک خصوصی نیز به استارتاپ وام می‌دهد.

مزایا

• نرخ بهره بسیار کم (۰ تا ۳٪)

• دسترسی سریع‌تر به منابع مالی

• کاهش فشار ریسک برای بانک

• مناسب برای طرح‌های نوآورانه

این مدل برای کشورهایی با تورم بالا می‌تواند ارزشمند باشد، زیرا هزینه واقعی تأمین مالی به دلیل تورم کاهش می‌یابد.

۳. وام‌های مشارکتی بدون بهره (Mutual Credit)

یکی از مدل‌های مترقی دنیا، شبکه‌های اعتباری مشارکتی است. این سیستم‌ها در اروپا و استرالیا به‌صورت گسترده‌ استفاده می‌شوند. در این روش، شرکت‌ها به‌جای استفاده از پول نقد، با یکدیگر اعتبار مبادله می‌کنند و زمانی که درآمد داشتند، آن را جبران می‌نمایند.

مزایا

• کاملاً بدون بهره

• قابل استفاده حتی بدون نقدینگی

• مناسب برای کسب‌وکارهای خدماتی و B2B

۴. تأمین مالی جمعی (Crowdfunding) و پیش‌فروش محصول

یکی از کم‌هزینه‌ترین روش‌های تأمین نقدینگی، پیش‌فروش محصول و جذب سرمایه از طریق پلتفرم‌های تأمین مالی جمعی است.

در دنیا مانند Kickstarter و Indiegogo نمونه‌های بسیار موفقی وجود دارد که استارتاپ‌ها بدون هیچ بهره‌ای سرمایه موردنیاز خود را از مشتریان دریافت می‌کنند.

مزایا

• بدون بهره

• بدون بدهی

• تست بازار واقعی قبل از تولید

• جذب اولین گروه مشتریان وفادار

۵. وام قابل تبدیل به سهام (Convertible Note)

در این مدل، استارتاپ مبلغ موردنیاز خود را دریافت می‌کند اما به‌جای پرداخت بهره، در آینده سهام ارائه می‌دهد. این روش در اکوسیستم جهانی استارتاپ‌ها بسیار رایج است.

مزایا

• بدون بهره

• مناسب برای استارتاپ‌های در حال رشد

• انعقاد قرارداد سریع‌تر و ساده‌تر

۶. استفاده از دارایی‌های نامشهود به‌عنوان وثیقه

در کشورهایی مانند سنگاپور، شرکت‌ها می‌توانند مالکیت فکری، ثبت نرم‌افزار، اختراع، برند و دارایی دیجیتال خود را به‌عنوان وثیقه قرار داده و وام کم‌بهره دریافت کنند.

مزایا

• بدون فروش سهام

• مناسب برای استارتاپ‌های فنی، دانش‌بنیان، SaaS

۷. وام‌های تخصصی برای تحقیق و توسعه (R&D Loans)

بسیاری از کشورهای توسعه‌یافته برای توسعه نوآوری، وام‌های صفر درصد یا بسیار کم‌بهره برای بخش R&D ارائه می‌دهند.

مزایا

• بهره صفر

• مناسب برای ساخت MVP یا توسعه محصول

• مناسب برای شتاب‌دهنده‌ها و تیم‌های اولیه

۸. کاهش نیاز به نقدینگی به‌جای تأمین نقدینگی

بسیاری از کسب‌وکارهای موفق جهان به‌جای افزایش نقدینگی، هزینه‌های عملیاتی را به‌صورت شبکه‌ای کاهش می‌دهند. این روش که Sharing Economy نام دارد، شامل موارد زیر است:

• اشتراک تجهیزات

• اشتراک دفتر کار

• همکاری در کمپین‌های تبلیغاتی

• اشتراک منابع انسانی متخصص

این روش ریسک تورمی را به شدت کاهش می‌دهد.

جمع‌بندی

در دوران تورم، کسب‌وکارها باید علاوه بر افزایش فروش، هوشمندانه‌ترین روش‌ها را برای تأمین مالی انتخاب کنند. روش‌هایی مانند RBF، پیش‌فروش محصول، وام‌های دولتی–خصوصی، شبکه‌های اعتباری مشارکتی و وام‌های قابل تبدیل به سهام می‌توانند با کمترین بهره یا بدون بهره، نقدینگی موردنیاز استارتاپ‌ها را تأمین کنند.

استفاده از تجربه‌های موفق جهانی در این حوزه می‌تواند اکوسیستم نوآوری را در شرایط دشوار اقتصادی نیز توانمند سازد.

نویسنده مهدی گمرکی

مشاور تجارت الکترونیکی