آینده شبکه توزیع مویرگی و تحلیلی بر عملکرد آن

شبکه توزیع مویرگی ، خدمات پستی و توسعه تجارت الکترونیک و بازار خرید و فروش اینترنتی بهترین نقاط سرمایه گذاری در دهه آینده خواهد بود. به همین دلیل در تحلیلی آماری به  توسعه این صنعت طی سال های 2007 تا 2017 پرداختیم.

به گزارش خبر آی‎سی‎تی – شبکه جهانی پستی در سال های گذشته به شیب فزاینده ای در حال رشد بوده است به طوری که طی دهه گذشته رکوردهای چشمگیری را در حوزه های مختلف بر جای گذاشته است.

متخصصان حوزه کسب و کار اعتقاد دارند بهترین فرصت های سرمایه گذاری طی سال های 2020 تا 2030 سرمایه گذاری در حوزه تجارت الکترونیک و شبکه های توزیع مویرگی کالا می باشد.

براساس مطالعات انجام شده در UPU تا سال 2020 بیش از 940 میلیون فروشگاه برخط به وجود خواهد آمد که انتظار می رود قریب به 1 تریلیون دلار تراکنش ، در حوزه تجارت الکترونیک برون مرزی رخ دهد.

بر همگان پوشیده نیست سرمایه گذاری در حوزه های فناوری اطلاعات به میزان کمتری از سرمایه نسبت به حوزه های همانند انرژی نیاز دارد (تا یک پنجم) و همچنین زمان بهره برداری از پروژه های فناوری اطلاعات نیز بسیار کمتر از سایر پروژ ها خواهد بود. از سوی دیگر به دلیل وجود فناوری زیان های مربوط به شکست پروژه و سرمایه گذاری نیز به مراتب پایین تر از سایر پروژه ها می باشد.

بنابراین می توان انتظار داشت سرمایه گذاری طی سال های گذشته و همچنین سال های پیش رو در حوزه های فناوری به خصوص تجارت الکترونیک با استقبال سرمایه گذاران مواجه شود.

رشد و توسعه سرمایه گذاری ها در حوزه تجارت الکترونیک نیاز به شبکه های توزیع مویرگی را افزایش خواهد داد و بنابراین همزمان با توسعه تجارت الکترونیک شبکه توزیع مویرگی نیز توسعه پیدا خواهد کرد. بر اساس آمار اتحادیه جهانی پستی تا سال 2017 در جهان 5.26 میلیون نفر در خدمات پستی مشغول به کار بوده اند که از این تعداد 4.1 میلیون نفر به صورت تمام وقت و 1.1 میلیون نفر پاره وقت فعالیت کرده اند. در همین حال 668445 دفتر پستی به ارائه خدمات پستی در سطح جهان مشغول بوده اند که سهم دفاتر برونسپاری شده 231946 دفتر و دفاتر تحت نظارت اپراتورهای پستی نیز 436499 دفتر می باشد.

شکل 1

هم چنین در تحلیلی می توان سهم سرویس ها را نسبت به اپراتورهای رسمی و غیر رسمی با نمودار زیر توضیح داد:

شکل 2

همانگونه که در شکل 2 می بینید ، سهم اپراتورهای رسمی در جذب پست نامه 72.8% ، پیشتاز 39.3% و بسته 37.8% می باشد و سهم اپراتورهای غیر رسمی به ترتیب در بازار پست نامه 27.7% ، پیشتاز 27.2% و بسته 62.2% بوده است.

از این آمار مشخص می گردد اپراتورهای غیر رسمی سهم نزدیک به دو برابر را در بازار بسته نسبت به سهم اپراتورهای رسمی به خود اختصاص داده اند.

این آمار با واقعیت هایی پستی در ایران نیز تقریبا مطابقت دارد که دلیل مهم آن نیز عدم سرمایه گذاری اپراتور رسمی پست در بخش توسعه زیرساخت های حمل بار می باشد که انتظار می رود با ورود اپراتور اول و دوم پستی سرمایه گذاری ها در این حوزه با سرعت بیشتری انجام پذیرد.

با کمی مطالعه دیگر در حوزه خدمات پستی متوجه مطلب مهمتری خواهیم شد. هرچه کشورها به سمت صنعتی شدن پیش رفته اند خدمات پستی در آن ها گسترش بیشتری داشته است. به عنوان مثال نسبت جمعیت به کارمندان پست در آفریقا 17218 نفر ، مناطق عربی 3606 نفر ، آسیا و اقیانوسیه 2364 نفر ، اروپای شرقی 649 نفر ، کشورهای صنعتی 387 نفر ، آمریکای لاتین و کارائیب 3494 نفر و متوسط جهانی 1428 نفر می باشد. که برای مطالعه بیشتر آمار در شکل 3 و 4 ارائه می گردد:

شکل 3

شکل 4

در نمودار شماره 3 نکته ای قابل توجه وجود دارد و آن که هرچه قدر کشورهای به سمت صنعتی شدن پیش رفته اند بازار خدمات پستی رونق بیشتری رفته است و سهم اشتغال خدمات پستی نسبت به سهم اشتغال کل افزایش یافته است.

همانگونه که در شکل شماره 4 مشاهده می کنید عملکرد پستی از سال 2007 تا 2017 در سرویس های مالی ، پست نامه و سایر محصولات با شیب نزولی روبرو بوده است ولی در همین دوره زمانی بازار بسته و لجستیک پستی با رشد 10.1 در صد مواجه شده است.

این موضوع نشانگر رشد بازار خرده فروشی و همچنین استفاده از خدمات لجستیک پستی در حوزه زنجیره تامین کالا و خدمات بوده است. و پیش بینی ها با توجه به رشد تجارت الکترونیک و خرید و فروش اینترنتی در سال های اخیر بیانگر افزایش سهم بسته و لجستیک به کل سرویس ها و خدمات پستی در آینده خواهد بود.

در نمودار بعدی نیز که در شکل 5 مشاهده خواهید کرد عملکرد منطقه ای اپراتورهای پستی جهان را در بازار پست نامه و بسته داخلی و بین المللی خواهیم دید

شکل 5

بر اساس این آمار بیشترین ترافیک پستی در حوزه پست نامه و بسته بین المللی در اختیار کشورهای صنعتی جهان می باشد و بعد از آن نیز کشورهایی آسیایی و اروپایی در رده های بعدی قرار گرفته اند.

در هر صورت رشد تکنولوژی در حوزه تجارت الکترونیک و خرید و فروش اینترنتی بازارهای پستی جهان را در بخش بسته پستی طی سال های آینده با جهش چشمگیری مواجه خواهد کرد. به همین دلیل توجه اپراتورهای پستی به سرمایه گذاری در حوزه توسعه مراکز پردازش باز و کالا ، حمل و نقل و زیرساخت های ارتباطی و همچنین توسعه نرم افزارهای لجستیکی می تواند آینده اپراتورهای پستی در ایران را با تحولات شگرفی به لحاظ مالی ایجاد کند و سهم اشتغال را در این حوزه به صورت معناداری افزایش دهد.

البته اگر بخواهیم تحلیلی متمایز بر مشکلات بازار پست در ایران داشته باشیم باید به دونکته اساسی اشاره کنیم اولین نکته قیمت تقریبا رایگان سوخت در ایران می باشد که در حال حاضر یک از قیمت آب معدنی نیز پایین تر می باشد. هزینه پایین سوخت باعث شده است که صرفه اقتصادی استفاده از خدمات پستی در کشور کاهش چشمگیری داشته باشد. انجام خدمات نیابتی و حمل و نقل پستی در عین حال که می تواند به افزایش سطح سلامت اداری ، حفظ محیط زیست و کاهش ترددها و مصرف سوخت در اقتصاد ملی نقش روشن و تعیین کننده ای داشته باشد به دلیل عدم موازنه حامل های انرژی با سایر کالاها و خدمات با حداقل ظرفیت در کشور در حال ارائه سرویس می باشد.

و دومین نکته نیز یک اشکال فرهنگی در حوزه کار می باشد و آن هم ارزیابی و پرداخت حقوق بر اساس واحد ماه می باشد که در این مورد نیز به دلایل مختلف که در حوصله این مطلب نمی باشد با مشکل عدم تمایل شهروندان از استفاده از خدمات پستی و نیابتی مواجه شده ایم.

در مجموع به نظر می رسد بازار خدمات پستی و خرید و فروش اینترنتی در سال های آینده در عین حال که با رقابت شدید اپراتورهای در داخل ایران مواجه می شود به شدت توسعه یافته و در حوزه خرده فروشی و تجارت الکترونیک رشد چشم گیری را مشاهده خواهیم کرد.

پرواضح است که فاکتور اصلی سهم اپراتورهای در بازار خدمات پستی در دهه آینده سرمایه گذاری در حوزه زیرساخت های پستی ، توسعه هاب های منطقه ای و مراکز پردازش کالا و حمل و نقل و توزیع و همچنین چشم انداز آنها به بازار خرده فروشی و تجارت الکترونیک در آینده خواهد بود.

نویسنده : مهدی گمرکی – کارشناس تجارت الکترونیک و زنجیره تامین

خبر آی‎سی‎تی ( khabarict )  اخبار ارتباطات و فناوری اطلاعات

خرید و فروش اینترنتی